Κεφάλαιο 5, Εν. 1

Φιλοσοφία Β’ Λυκ. Κεφ. 5, Εν. 1^η

Ο όρος Μεταφυσική και η έννοιά του

Μεταφυσική είναι ο κλάδος της Φιλοσοφίας ασχολείται με ερωτήματα που βρίσκονται πέρα από τα όρια της Φυσικής όπως <<τι είναι το ον>>, ποια είναι τα είδη των όντων και ποια είναι τα γνωρίσματα που μας επιτρέπουν να τα κατηγοριοποιούμε. Είναι δηλαδή σε μεγάλο βαθμό Οντολογία.  Πήρε το όνομά της από το αριστοτελικό έργο Μετά τα Φυσικά, γιατί οι σχολιαστές του το τοποθέτησαν μετά το βιβλίο Φυσικά στον κατάλογο των έργων του. Ο Αριστοτέλης την ονόμασε <<πρώτη φιλοσοφία>>, αναγνωρίζοντας τον κεντρικό και ουσιώδη χαρακτήρα της. Ασχολείται με το ον στην καθολικότητά του σε αντίθεση με τις επιμέρους επιστήμες που εξετάζουν όψεις ή μέρη του όντος.

Μεταφυσική και Γνωσιολογία

Η Γνωσιολογία ασχολείται με τη <<γνώση μας για το ον>>, ενώ η Μεταφυσική με το <<τι είναι το ον>>. Οι δύο κλάδοι της Φιλοσοφίας ασχολούνται με συναφή προβλήματα και κάθε φορά που εξετάζουμε καθαρά μεταφυσικά προβλήματα όπως η σχέση πνεύματος – σώματος, είμαστε υποχρεωμένοι να πάρουμε υπόψη και εκείνα που σχετίζονται με τη γνώση( πώς γνωρίζουμε ότι και οι άλλοι άνθρωποι έχουν πνεύμα).

Τι σημαίνει να θέτει κανείς ερωτήματα για το "τι είναι το ον"

Τα απλά ερωτήματα της καθημερινής ζωής μπορούν να απαντηθούν εύκολα μέσα από την εμπειρία μας και μπορούμε να μιλούμε με ευκολία για τα φυσικά και απτά όντα, όπως δέντρα, γάτες κλπ. Ερωτήματα όπως τι είναι έθνη, το αν ο άνθρωπος αποτελείται από πνεύμα, αν διαθέτουμε ελευθερία βούλησης ή οι πράξεις μας καθορίζονται από τους φυσικούς νόμους, τι είναι ο χρόνος, ο χώρος και η αιτιότητα, υπάρχει Θεός,  δεν απαντώνται εύκολα.

Μεταφυσική και επιστήμη

Και η Φυσική επιστήμη ασχολείται με γενικές ερωτήσεις, ανακαλύπτει νόμους και εξηγεί τα φαινόμενα με τις θεωρίες της με εκπληκτική δύναμη. Η διαφορά της Μεταφυσικής έγκειται στο γεγονός ότι προσπαθεί να συλλάβει τη βαθύτερη πνευματική διάσταση της πραγματικότητας.

Ενστάσεις:

v  Τούτο όμως ίσως παραπέμπει στην ανατολική Φιλοσοφία

v  ίσως αμφισβητεί τον πνευματικό  χαρακτήρα της πραγματικότητας

v  ίσως  και να υπονοεί πως η εμπειρική αλήθεια είναι απατηλή

Η επιστήμη επιλύει τα επιστημονικά προβλήματα που αφορούν τα όντα, ενώ εκείνα που δύσκολα αντιμετωπίζονται από την επιστημονική έρευνα(όπως η διαίρεση των όντων σε υλικά και μη υλικά) και παραμένουν ανοικτά, γενικότερα, όχι απλώς εμπειρικά τα μελετά η Μεταφυσική.

Η Μεταφυσική επιδιώκει μια συνολική θεώρηση της πραγματικότητας “υπό το πρίσμα της αιωνιότητας”

Ενστάσεις:

v  πρόκειται για μάταιη προσπάθεια

v  τα μεταφυσικά προβλήματα είναι ψευδοπροβλήματα, που παύουν να υπάρχουν  μόλις τα συλλάβουμε

Αντίλογος: και αυτό το θέμα είναι μεταφυσικό.

Εργασίες: Επεξεργασία των παραθεμάτων του σχολικού βιβλίου και άλλων από τον τύπο και τη δικτυογραφία σχετικά με την εξηγητική δύναμη των Βιοεπιστημών και των Νευροεπιστημών.