Κεφάλαιο 5, Εν. 2

Φιλοσοφία Β Λυκ. Κεφ. 5 Εν. 2

Νους και σώμα – Δυιστικές θεωρίες.

Τι σημαίνει να έχει κανείς νου και συνειδητή εμπειρία;

Όταν σκεφτόμαστε ή αισθανόμαστε κάτι

Ø  καταλαβαίνουμε πως αυτό που συμβαίνει σχετίζεται με τις λειτουργίες του μυαλού ή της καρδιάς,

Ø  πως ο νους είναι κάτι διαφορετικό από το σώμα μας και πως η συνειδητή εμπειρία μας μάς κάνει να διαφέρουμε υπόλοιπο φυσικό κόσμο.

Παρόλα αυτά παρατηρούμε πως και τα άλλα έμβια όντα διαθέτουν κάποια κατώτερη μορφή συνείδησης και ανταποκρίνονται σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος, αν και δεν διαθέτουν τη γλωσσική ικανότητα. Εξάλλου, οι περισσότερες θρησκείες( και ο Χριστιανισμός)  δέχονται την ύπαρξη ψυχής, ως πνευματικού  στοιχείου, που επιβιώνει αναλλοίωτο  και αθάνατο και μετά το θάνατο.

Ερωτήματα:

Ø  Όντως το πνεύμα μας εμψυχώνει το σώμα;

Ø  Μήπως η σύγχρονη επιστήμη υποχρεώνει να αναθεωρήσουμε τη σχέση ψυχής – σώματος;

Ø  Τι κάνει τον άνθρωπο που μεγαλώνει και αλλάζει να είναι το ίδιο πρόσωπο;

Δυισμός,  η σχέση νου σώματος, θεωρίας της αλληλεπίδρασης

Ο νους κατοικεί σε μια οντότητα διαφορετική από το σώμα, την ψυχή ή πνεύμα, που είναι φορέας συνειδητών ικανοτήτων και υποσυνείδητων λειτουργιών που περιέχουν τη σκέψη, τη βούληση, τις επιθυμίες, τα αισθήματα. Γι αυτό χρησιμοποιούμε τον όρο νους προκειμένου να εννοήσουμε την πνευματική οντότητα και το σύνολο των ιδιοτήτων του ανθρώπου. Πλάτωνας και Ντεκάρτ ανέπτυξαν τη βασική επιχειρηματολογία για την ανεξαρτησία της ψυχής από σώμα.

Ο Ντεκάρτ  θεμελίωσε τη θεωρία της αλληλεπίδρασης ή δυισμό, όπου θεώρησε ότι ο άνθρωπος αποτελείτε από δύο οντότητες, από το πνεύμα, του οποίου ουσία είναι η σκέψη και από το υλικό σώμα, που το κύριο γνώρισμά του είναι η έκταση. Οι οντότητες αυτές αλληλεπιδρούν με το κωνάριο, έναν αδένα στο κέντρο του εγκεφάλου, μέσω του οποίου μεταβιβάζονται τα σωματικά ερεθίσματα στο πνεύμα και το αντίστροφο οι εντολές που δίνουν ο νους και η βούλησή μας, ώστε να κινηθούν τα μέλη μας.

Ένσταση: πώς μπορούν δύο διαφορετικές υποστάσεις, μια υλική και μια πνευματική να αλληλεπιδρούν. Κάποιοι φιλόσοφοι της εποχής θεώρησαν πως ο Θεός διασφαλίζει την επικοινωνία αυτή.