Κεφάλαιο 6, Εν. 3

Φιλοσοφία, Κεφάλαιο 6, Ενότητα 3

Η δικαιολόγηση της ηθικής στάσης ζωής.

Αριστοτέλης: « Ευδαιμονία έστιν έξις προαιρετική κατ’ αρετήν τελείαν»

1.      Γιατί να είναι κανείς ηθικός;

Ηθική στάση: μια μορφή αρμονίας που εκφράζει την ψυχική μας υγεία και συντελεί στην πραγμάτωση της ευδαιμονίας στην τέλεια κατάσταση ανάπτυξης των ψυχικών δυνάμεων.

όταν:

·         ακολουθούμε τις εντολές του ορθού λόγου( Καντ)

·          ελέγχουμε τα πάθη και τις επιθυμίες μας και

·         δεν αδικούμε τους άλλους.

Άρα:

Η ανήθικη στάση ορίζεται ως ανισορροπία και οδηγεί στη δυστυχία.

Ερώτημα:

Γιατί πρέπει να συμπεριφέρεται κανείς με ηθικό τρόπο και να κάνει ηθικά ορθές πράξεις, αν καταφέρνει να ωφεληθεί σημαντικά βλάπτοντας ή αδικώντας;

Ο Πλάτωνας απαντά στην Πολιτεία του πως ο άδικος  πρέπει να σκέφτεται τη μεταθανάτια τιμωρία που θα υποστεί.

Ένσταση: Ο άθεος και εκείνος που δεν πιστεύει στη μετά θάνατον ζωή αδιαφορεί για οποιαδήποτε ηθική αρχή και προσπαθεί να αποφύγει τις κυρώσεις της ανθρώπινης δικαιοσύνης και την αποδοκιμασία των άλλων.

Φ. Ντοστογιέφσκι, Αδελφοί Καραμάζοφ: «Αν δεν υπάρχει θεός, όλα επιτρέπονται»

Άλλα επιχειρήματα υπέρ του ηθικώς ζειν:

·         Οι ηθικές αρχές διασφαλίζουν τη συνοχή των ανθρώπινων κοινωνιών.

·         Τo υπαγορεύει ως αρχή η καθαρή νόηση(ο ορθός λόγος) του έλλογου ανθρώπου και μπορεί να γίνει καθολικός νόμος( Ιμ. Καντ μετριάζει με την αρχή «να χρησιμοποιείς την ανθρωπότητα ως σκοπό και ποτέ μόνο ως μέσο», άρα δεν αγνοεί τη σημασία των συναισθημάτων).

·         Οι άνθρωποι έχουν έμφυτη την ανάγκη σεβασμού των συνανθρώπων τους. Συμπάσχουν  μαζί τους στις δοκιμασίες, συνεργάζονται, επικοινωνούν, αγαπούν(πηγή ηθικότητας το συναίσθημα, το «πανανθρώπινο αίσθημα ανθρωπιάς», Ντ. Χιουμ).

Νίτσε: η ψυχική υγεία επιτυγχάνεται

·         με την ελεύθερη, απεριόριστη ικανοποίηση της θέλησής μας για δύναμη και

·         με την ανάπτυξη των δημιουργικών μας ικανοτήτων μέσα από την τέχνη.

Άρα: η ηθική είναι ένας υποκριτικός θεσμός, κατασκευασμένος από τους αδύναμους, συμπλεγματικούς ανθρώπους που έτσι νομίζουν ότι εμποδίζουν την κυριαρχία των ισχυρών.

2.Τα χαρακτηριστικά της ηθικής στάσης: Αιτίες και αρχές τις οποίες υπαγορεύει η υιοθέτησή της.

·         Η ηθική μας στάση συνδέεται με κρίσεις που υπαγορεύουν τι πρέπει ή τι δεν πρέπει να κάνουμε, δηλαδή έχει πρακτικό χαρακτήρα .

·         Οι κρίσεις μας οφείλουν να έχουν καθολικό χαρακτήρα(κατηγορική προσταγή, Ιμ. Καντ).

·         Συνακόλουθα, οφείλουμε να λαμβάνουμε υπόψη τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των άλλων και να εξετάζουμε τις επιπτώσεις της συμπεριφοράς μας στη ζωή τους.

Εργασίες: ερωτήσεις 1,2 και θέμα για συζήτηση

Συζητείστε τους όρους: υπαρξιακή, λογική, συναισθηματική, κοινωνική νοημοσύνη από το χώρο της Κοινωνιολογίας.